Tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch để giải phóng nguồn lực đất đai

Chiều 21/2, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường, tổ chức Hội nghị Lấy ý kiến các tổ chức, nhà khoa học về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Cân nhắc nguyên tắc đảm bảo "điều kiện sống tốt hơn nơi cũ" trong bồi thường, tái định cư khi thu hồi đất Hưng Yên: Nhận hối lộ, 2 Phó Giám đốc cùng 1 cán bộ thuế bị bắt Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm về đầu tư xây dựng, đất đai tại Nam Định

Chủ trì hội nghị có: Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng.

Tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch để giải phóng nguồn lực đất đai
Đoàn Chủ tịch điều hành hội nghị

Khơi thông nguồn lực phát triển

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, quản lý đất đai là vấn đề hết sức rộng lớn, quan trọng, bao quát tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại giao... Giải quyết đúng chính sách, pháp luật về đất đai góp phần kiến tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch, giải phóng nguồn lực phát triển; Bảo đảm an ninh-quốc phòng, ổn định chính trị, xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững; Bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân.

Theo Phó Thủ tướng, 8 nội dung của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức thành viên của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam đóng góp ý kiến không chỉ có sự tâm huyết, trí tuệ, chuyên sâu mà còn thể hiện tinh thần dân chủ, tập thể.

Phó Thủ tướng mong muốn các nhà khoa học, nhà quản lý tiếp tục góp ý trực tiếp vào những điều, chương trong dự thảo Luật mà chưa thể chế hoá đầy đủ, khoa học, chặt chẽ, khả thi theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW; Bảo đảm ngôn ngữ diễn đạt có tính đại chúng, dễ hiểu, dễ thực hiện.

Tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch để giải phóng nguồn lực đất đai
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại hội nghị

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung góp ý về tính hiệu quả của các cơ chế kiểm soát, phân bổ, sử dụng đất đai được thiết kế trong dự thảo Luật Đất đai, cũng như khả năng giải quyết mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch quốc gia, liên ngành khác nhằm tạo ra những công cụ quản lý tốt hơn, không chồng chéo.

Thứ hai, là tính khả thi của các quy định về kinh tế đất đai, tài chính đất đai, định giá đất đai theo cơ chế thị trường.

Thứ ba, là cơ chế thu hồi đất, hỗ trợ, đền bù, tái định cư đã bảo đảm người dân có điều kiện sống, sinh kế tốt hơn sau tái định cư, được hưởng lợi từ các dự án trên cơ sở đánh giá toàn diện, đầy đủ các tác động kinh tế, xã hội, chuyển dịch lao động, mối quan hệ giữa Nhà nước và người dân.

Thứ tư, là chính sách chuyển, nhượng quyền thuê đất nhằm bảo đảm sự ổn định về tài chính, đưa nguồn lực đất đai vào phát triển, không tạo ra lợi ích nhóm, tư duy nhiệm kỳ.

Bên cạnh đó là những vấn đề về phân cấp, phân quyền, cơ chế kiểm soát hoạt động quản lý, sử dụng đất đai.

Phải có các quy định chặt chẽ bịt các lỗ hổng pháp luật

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận nhiều vấn đề được dư luận quan tâm hiện nay. GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, dự thảo phải có các quy định chặt chẽ nhằm bịt các lỗ hổng pháp luật, khắc phục tình trạng khai thác giá trị đất đai phục vụ lợi ích riêng, lợi ích nhóm, ngăn chặn hiện tượng tham nhũng chính sách, lợi dụng chính sách đất đai để làm giàu cho cá nhân.

Theo GS.TS Phan Trung Lý, giá đất là vấn đề quan trọng và phức tạp nhất hiện nay, cần được quy định chặt chẽ và thể hiện rõ hơn trong luật với yêu cầu có cơ chế định giá đất theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm khách quan, chính xác, đúng tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW.

Bởi giá đất, khung giá đất, thời gian tính tiền sử dụng đất khi có quyết định giao đất, hiện đang là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng các dự án không thống nhất được số tiền sử dụng đất. Từ đó không nộp được tiền, không cấp được giấy, không triển khai các thủ tục xây dựng, ách tắc việc giải ngân, dẫn tới mâu thuẫn, vướng mắc giữa cơ quan quản lý với người sử dụng đất.

Bên cạnh đó, GS.TS Phan Trung Lý cũng đề nghị, dự thảo Luật lần này làm rõ hơn địa vị pháp lý của chủ sở hữu đất đai, mối quan hệ giữa chủ sở hữu và đại diện chủ sở hữu...

Tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch để giải phóng nguồn lực đất đai
Chuyên gia phát biểu tại hội nghị

PGS.TS Nguyễn Thị Nga (Phó Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Đại học Luật Hà Nội) nêu, trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), có một số điểm mới, nổi bật về quyền của người sử dụng đất, đặc biệt đối với người thuê đất trả tiền hàng năm.

Cụ thể, trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), các quyền lần đầu tiên được quy định gồm: Được quyền bán, cho thuê, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất. Theo đó, cho phép thực hiện quyền bán, cho thuê, cho thuê lại, thế chấp, thừa kế "quyền thuê trong hợp đồng thuê đất" và bên nhận "quyền thuê trong hợp đồng thuê đất" được tiếp tục sử dụng đất đã được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê hàng năm. Điều này nhằm phát triển thị trường quyền sử dụng đất, tăng thu ngân sách nhà nước, thúc đẩy các nhà đầu tư lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất hàng năm phù hợp với quan điểm của Nghị quyết số 18-NQ/TW mà không phá vỡ một trong những nguyên tắc chi phối đến việc xác lập các quyền cho người sử dụng phụ thuộc vào nghĩa vụ tài chính mà họ thực hiện.

Dự thảo quy định "cởi trói" như vậy là rất cần thiết để thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, là mong đợi của doanh nghiệp và người dân sử dụng đất đúng mục đích, có hiệu quả. Tuy nhiên, đại biểu cũng cảnh báo, nếu không có các quy định chặt chẽ và điều kiện đi kèm về quản lý Nhà nước và giám sát của Nhân dân thì sẽ dẫn tình trạng đầu cơ đất, mua bán, chuyển nhượng để kiếm lời...

Tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch để giải phóng nguồn lực đất đai
Quang cảnh hội nghị

Đề xuất giao UBND giải quyết tranh chấp đất đai

Ông Đặng Đình Luyến, đại biểu Quốc hội khóa XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, số lượng các tranh chấp đất đai hiện nay rất nhiều, chiếm một số lượng rất lớn trong xã hội, nếu nay giao hết cho TAND giải quyết, thì sẽ không bảo đảm tính khả thi, vì đội ngũ thẩm phán, cán bộ của TAND các cấp hiện nay còn hạn chế về số lượng, chất lượng.

Thực tiễn cho thấy có nhiều tranh chấp đất đai giao cho cơ quan quản lý Nhà nước (UBND) giải quyết thì hợp lý, hiệu quả hơn. Bởi các cơ quan này trực tiếp quản lý, giao đất, cho thuê đất, thanh tra, kiểm tra… nên họ nắm rất chắc tình trạng mảnh đất có tranh chấp, các mâu thuẫn, tranh chấp đất đai và từ đó đưa ra phương án giải quyết hợp lý, chính xác, thuyết phục, sẽ được các bên dễ chấp nhận.

Ông Luyến đề xuất nên quy định cơ chế giải quyết tranh chấp đất đai theo hướng là khi có tranh chấp thì UBND cấp xã nơi có tranh chấp tổ chức hòa giải. Nếu hòa giải không thành thì tùy theo tính chất, mức độ tranh chấp mà giao cho UBND cấp có thẩm quyền giải quyết.

Huy Dương
Phiên bản di động