Phát hiện nhiều sai phạm tại Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp
12:14 | 17/05/2019
Qua thanh tra, Bộ Công Thương phát hiện Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp - CTCP (VEAM) có nhiều sai phạm trong công tác tổ chức cán bộ, sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản, công nợ… gây thiệt hại, lãng phí tài sản của nhà nước.
Bộ Công Thương cho biết, ngày 16/5, tại trụ sở Tổng Công ty máy động lực và Máy nông nghiệp - CTCP (VEAM), Bộ Công Thương đã công bố kết luận thanh tra số 3202/KL-BCT về công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản; tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ; công tác tổ chức cán bộ tại Tổng Công ty máy động lực và Máy nông nghiệp - CTCP.
Theo đó, Bộ Công Thương kết luận, trong giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 6 năm 2018, mặc dù kết quả kinh doanh hợp nhất tại VEAM hàng năm đều có lãi, tuy nhiên thu nhập chủ yếu do lợi nhuận từ các công ty liên doanh (Toyota, Honda...) mang lại. Trong khi đó, hoạt động sản xuất kinh doanh tại nhiều đơn vị thuộc VEAM không đạt hiệu quả, thậm chí thua lỗ.
Quá trình quản lý, điều hành tại VEAM và một số đơn vị thành viên còn tồn tại nhiều sai phạm, thiếu sót. Cụ thể, có nhiều sai phạm trong công tác tổ chức cán bộ, sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản, công nợ… gây thiệt hại, lãng phí tài sản của nhà nước.
Bộ Công Thương phát hiện nhiều sai phạm tại Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp (VEAM) qua thanh tra. |
Hiện Bộ Công Thương đã yêu cầu VEAM, các đơn vị liên quan thuộc Bộ thực hiện nghiêm túc, khẩn trương các nội dung kết luận thanh tra. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đã tiếp tục chuyển một số vụ việc sang Bộ Công an để làm rõ và xử lý trách nhiệm đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm quy định về quản lý kinh tế.
Trước đó, ngày 10/12/2018, Bộ Công Thương đã có Công văn số 1042/BCT-TCCB chuyển một số vụ việc sang Bộ Công an để làm rõ, xử lý trách nhiệm theo quy định. Hiện nay, Bộ Công an đang thực hiện việc điều tra, làm rõ, xử lý theo quy định.
Như chúng tôi đã thông tin, trong thông báo kết quả kiểm toán năm 2018, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra nhiều vấn đề liên quan đến việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước năm 2016 của Tổng Công ty máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) và công ty con.
Theo Kiểm toán Nhà nước, Công ty mẹ - VEAM có nhiều khoản nợ quá hạn phải thu tổng số là 1.121,53 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM (VETRANCO) là 264,72 tỷ đồng. Đáng nói, còn nhiều vấn đề liên quan đến việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại VEAM và VETRANCO.
Qua kiểm tra, Kiểm toán Nhà nước phát hiện, mặc dù chỉ sở hữu 51% vốn điều lệ tại VETRANCO tương đương 6,375 tỷ đồng nhưng VEAM vẫn bảo lãnh cho VETRANCO vay vốn ngân hàng gần 150 tỷ đồng.
Cụ thể, tại hợp đồng tín dụng theo hạn mức số 1240-LAV-201100396 ngày 15/8/2012 giữa ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Hoàng Mai và VETRANCO, hạn mức cấp tín dụng là 40.000.000.000 VNĐ được bảo lãnh bằng cam kết bảo lãnh của Tổng Công ty máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam ngày 17/8/2011.
Bên cạnh đó, tại hợp đồng tín dụng ngắn hạn hạn mức số 01/2013/HĐTDNH ngày 22/72013 giữa sở giao dịch III Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam và VETRANCO. Hạn mức cấp tín dụng của Ngân hàng VETRANCO là 50.000.000.000 VNĐ, được bải hành bằng hợp đồng tiền gửi có kỳ hạn số 02/2009/SGD3-VEAM và thư bảo lãnh vay vốn ngày 23/6/2011.
Thông báo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước. |
Còn tại hợp đồng tín dụng theo hạn mức số 1220-LAV-201300128 ngày 27/03/2013 giữa Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long Biên và Công ty Vetranco, hạn mức cấp tín dụng là 63.000.000.000 VNĐ, được bảo lãnh bằng cam kết bảo lãnh của Tổng Công ty máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam 17/01/2013.
Như vậy, tổng giá trị các khoản tín dụng theo 3 hợp đồng tín dụng nêu trên là: 143.000.000.000 VNĐ, toàn bộ khoản tín dụng này được VEAM bảo lãnh 100% trong khi tỉ lệ sở hữu của VEAM trong VETRANCO chỉ là 51% vốn điều lệ.
Mặt khác, tổng các khoản được VEAM bảo lãnh đã vượt quá vốn điều lệ của VETRANCO, nên cũng vượt quá số góp vốn của VEAM trong VETRANCO. Do vậy, việc bảo lãnh của VEAM nói trên là vi phạm Khoản 3 Điều 3 Thông tư 242/2009/TT-BTC, Công ty không được phép tự ý ký kết các Hợp đồng tín dụng với mức vay vốn vượt quá 03 (ba) lần vốn điều lệ. Trong những trường hợp này Công ty phải gửi báo cáo lên đại diện chủ sở hữu xem xét, quyết định.
Cũng theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước, việc VEAM bán các lô hàng cho VETRANCO trị giá hơn 80 tỷ đồng nhưng không yêu cầu các biện pháp bảo đảm nhằm đảm bảo nghĩa vụ thanh toán và những người quản lý tại VEAM có trách nhiệm xử lý kịp thời các khoản nợ phải thu khó đòi, các khoản nợ không thu hồi được. Tuy nhiên không thấy có bằng chứng cho thấy Veam đã nỗ lực thu hồi các khoản nợ này. Điều này vi phạm các nguyên tắc tài chính và vi phạm quy định tại Điều 25, khoản 1, Nghị định 71/2013/NĐ-CP Điều 20, Nghị định 25/2010/NĐ-CP và Điều 20- Nghị định 99/2012/NĐ-CP.
Theo đó, những người quản lý của VEAM có trách nhiệm kiểm tra, giám sát thường xuyên việc quản lý, sử dụng, bảo toàn và phát triển nguồn vốn tại VETRANCO; chỉ đạo đại diện quản lý phần vốn góp của VEAM tại VETRANCO sử dụng quyền chi phối, quyền phủ quyết trong việc quyết định phê duyệt các vấn đề liên quan đến công việc kinh doanh tại VETRANCO. Tuy nhiên, những người quản lý này đã không những không thực hiện các trách nhiệm nêu trên mà còn “tạo điều kiện” dẫn đến không những không kiểm soát được nguồn vốn nhà nước tại VETRANCO mà còn gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng.
Được biết, các thư bảo lãnh của VEAM cho VETRANCO đều do ông Lâm Trí Quang – nguyên Tổng Giám đốc và ông Ngô Văn Tuyển (nguyên Phó Tổng Giám đốc phụ trách chỉ đạo thương mại; Quyền Tổng Giám đốc VEAM ký). Trong khi đó, các thư bảo lãnh do ông Quang ký có trị giá khoảng 100 tỷ đồng, còn lại do ông Tuyển ký.
Đáng chú ý, trong văn bản số 39/VEAM-HĐTV ngày 17/9/2013 thể hiện ý kiến của Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) gửi tới HĐTV, Ban điều hành, Đảng ủy, Công đoàn Tổng Công ty VEAM có nội dung nêu rõ: “Khi VETRANCO đang làm ăn rất tốt nhưng nhận thấy VETRANCO có khoản vay Tổng Công ty gần 69 tỷ đồng là rất lớn so với vốn điều lệ của họ, chúng ta đã có chủ trương phải từng bước thu hồi số công nợ này, tuy nhiên, Tổng Công ty VEAM đã không thu hồi dần tiền vay mà tiếp tục cho nợ tiền hàng để đến thời điểm hiện tại cả tiền vay, tiền nợ lên đến 150 tỷ đồng là không hợp lý; ngoài khoản cho vay, nợ nêu trên, Tổng công ty còn bảo lãnh cho VETRANCO tới 173 tỷ đồng (theo báo cáo mới thực vay 110 tỷ đồng) cũng rất không hợp lý. Việc bảo lãnh không theo các phương án và thời hạn cụ thể là không kiểm soát được mục đích, tính hiệu quả, mức độ an toàn sử dụng vốn của Vetranco; Việc tiền vay, tiền nợ, tiền bảo lãnh gấp khoảng 20 lần vốn điều lệ của Vetranco mà không có các điều kiện bảo đảm và giám sát là thiếu chặt chẽ”.
Theo các hợp đồng đã ký giữa VEAM (trực tiếp là ông Quang - Tổng giám đốc và ông Tuyển- Phó tổng giám đốc) với VETRANCO vào năm 2013, VEAM đã ký các hợp đồng nhập hàng với cơ chế trả tiền ngay rồi bán cho VETRANCO trả chậm trong thời gian 90 ngày và chỉ đạo VETRANCO cũng bán chịu cho các công ty tư nhân khác và cho nợ 90 ngày tạo thành vòng khép kín. Các hợp đồng của VEAM cho VETRANCO nợ với số tiền lớn nhưng không có cơ chế đảm bảo tiền nợ theo quy định dẫn đến làm thất thoát tài sản của VEAM tại VETRANCO trên 240 tỷ đồng. Trong đó, ông Quang ký bảo lãnh trên 150 tỷ đồng, còn lại trên 80 tỷ đồng là ông Tuyển trực tiếp ký.
Trong khi đó, tại thời điểm năm 2011 – 2013, nguồn vốn của ngân hàng rất khan hiếm, lãi suất các ngân hàng huy động từ 14-18%/năm. Do vậy, các doanh nghiệp muốn vay vốn phải đáp ứng cơ chế đảm bảo rất chặt chẽ nên rất khó tiếp cận nguồn vốn và lãi suất thực chất để các doanh nghiệp vay được vốn của các ngân hàng với lãi suất dao động từ 21-27%/năm.
Hơn nữa, hai ông Lâm Trí Quang và Ngô Văn Tuyển triển khai các hợp đồng nêu trên không thông qua HĐQT, có dấu hiệu cố ý làm trái quy định Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng dẫn đến thất thoát của Nhà nước hàng trăm tỷ đồng.
Tại Văn bản số 39/VEAM-HĐTV ngày 17/9/2013, Chủ tịch HĐTV VEAM đã đề nghị xem xét trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra vụ việc nêu trên. Ngày 23/1/2018, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã ra Thông báo số 65/TB-KTNN nhắc lại việc xem xét, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong những vụ việc nêu trên.
Hồi đầu tháng 4/2019, Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam đã công bố về việc chính thức ban hành Quyết định bãi nhiệm chức danh Tổng giám đốc đối với ông Trần Ngọc Hà, thành viên HĐQT từ ngày 29/3/2019. Trước đó, vào tháng 8/2018, ông Trần Ngọc Hà bất ngờ bị đình chỉ chức danh Tổng giám đốc VEAM. |
Văn Huy